زیست بوم: آلبوم خانوادگی یک تمساح؛ پدر، مادر…!

هوشنگ ضيايي: سازمان محيط زيست به جاي صدور جوابيه اقدامات مناسب انجام دهد
فروش گوزن زرد ايراني در بازار سليمانيه عراق

يک استاد دانشگاه گفت: بر اساس گزارش هاي محلي، يک راس گوزن زرد ايراني در کردستان سليمانيه عراق به فروش رسيده است.

خبرگزاري موج به نقل از هوشنگ ضيايي، استاد دانشگاه و انتقال دهنده گوزن زرد ايراني به جزيره اشک درياچه اروميه، نوشت: در گذشته تصور مي شد، نسل گوزن زرد ايراني منقرض شده است. وي افزود: 60 سال پيش گوزن زرد ايراني در جنگل هاي دز و کرخه خوزستان مشاهده و تعدادي از آنها با هدف تکثير به دشت ناز ساري منتقل شود.

ضيايي خاطر نشان ساخت: با توجه به وضعيت مطلوب زيستگاهي در جزيره اشک واقع در درياچه اروميه، در سال 56، سه گوزن زرد شامل دو ماده و يک نر از دشت ناز به اين منطقه منتقل و در سال 60 تعداد بيشتري گوزن زرد به اين ناحيه انتقال يافت.

وي گفت: در حال حاضر جمعيت گوزن هاي زرد ايراني در جزيره اشک به 300 راس رسيده و به دليل ايجاد سکون در رشد جمعيت اين گونه، حدود 30 راس از گوزن هاي زرد مجددا به خوزستان منتقل شدند.

اين استاد دانشگاه درباره دلايل مساعد بودن شرايط جزيره اشک و تکثير گونه گوزن زرد ايراني، بيان داشت: در اين جزيره هيچ شکارچي طبيعي براي گوزن زرد وجود نداشت. وي ادامه داد: اين جزيره يک چشمه داشت بنابراين دو آبشخور ديگر براي استقرار اين گونه ساخته شد.

منتقل کننده گوزن زرد ايراني به جزيره اشک درباره دلايل خروج اين گونه از جزيره اشک، اذعان داشت: جزيره اشک مکاني است که اطراف آن را آب احاطه کرده و امکان ورود شکارچيان به اين منطقه وجود نداشت. وي افزود: گوزن هاي زرد نيز قادر نبودند از اين جزيره خارج شوند بنابراين شرايط امني براي زندگي آنها فراهم شده بود اما با خشک شدن درياچه اروميه، امکان خروج اين گونه از جزيره فراهم شد.

ضيايي ورود شکارچيان طبيعي به جزيره اشک را يکي از دلايل خروج گوزن هاي زرد از اين منطقه دانست و گفت: گوزن هاي زرد تا کنون حتي شغال نيز نديده اند، بنابراين با خشک شدن آب درياچه اروميه و امکان ورود شغال ها به اين جزيره، دچار اضطراب شده و ممکن است به اين دليل از جزيره خارج شده باشند.
وي خشک شدن چشمه ها را دومين دليل خروج گوزن زرد از جزيره اشک اعلام کرد.

اين استاد دانشگاه ادامه داد: آغاز فصل جفت گيري گوزن هاي زرد، دليل ديگري براي خروج اين گونه از جزيره است زيرا فصل جفت گيري اين گونه از اوايل شهريور آغاز مي شود و نرها براي تعيين قلمرو با هم مي جنگند. وي اضافه کرد: اين نزاع ها سبب شده جوانترها که تاکنون امکان خروج از جزيره را نداشته اند، به دليل ترشح هورمون هاي جنسي گيج شده و از محدوده جزيره خارج شوند.ضيايي فصل جفت گيري گوزن هاي زرد را يک ماه اعلام کرد.

وي وزش بادهاي نمکي و پوشيده شدن علف ها از رسوبات شور را يکي ديگر از دلايل خروج گوزن هاي زرد از جزيره دانست.

اين منتقل کننده گوزن زرد به جزيره اشک با تاکيد بر اينکه تا کنون هيچ مطالعه دقيقي درباره دلايل خروج گوزن زرد انجام نشده، درباره اظهارات اخير رييس سازمان محيط زيست مبني بر انعکاس نور خورشيد توسط نمک هاي درياچه اروميه و تاثير آن بر چشم گوزن هاي زرد، اظهار داشت: بايد با مطالعات کارشناسي دقيق در اين زمينه اظهار نظر کرد.

وي ادامه داد: ممکن است يک عامل يا مجموعه اي از عوامل منجر به خروج گوزن هاي زرد از جزيره اشک شود اما براي اظهار نظر قطعي نياز به بررسي هاي کارشناسانه داريم و به صرف گفته هاي يک نفر، نمي توان مسايل را تاييد يا رد کرد.
ضيايي از گير کردن گوزن هاي زرد در لجن زارهاي اطراف درياچه اروميه خبرداد و افزود: محيط بانان تلاش هاي زيادي براي نجات دادن اين گوزن ها انجام داده اند.

وي با اشاره به گزارش هاي مردمي رسيده از منطقه، خاطر نشان ساخت: حداقل يک گوزن زرد در قره قشلاق بوسيله شکارچيان شکار شده و گارد آذربايجان شرقي متخلف را دستگير کرده است. صورتجلسه رسمي نيز براي آن تهيه شده است.

اين استاد دانشگاه افزود: همچنين لاشه يک گوزن زرد در لجن زارهاي اطراف درياچه اروميه پيدا شده و بخشي از گوزن ها در مزارع جنوب اطراف درياچه اروميه مشاهده شده اند، در اين شرايط برخي نيز اقدام به شکار اين گونه مي کنند.

وي وضعيت گوزن هاي زرد ايراني را اسف انگيز توصيف کرد و افزود: سازمان حفاظت محيط زيست براي حفظ اين گونه بايد برنامه هاي آموزشي و اطلاع رساني مناسبي براي مردم و جوامع محلي برگزار کرده و به مردم بگويد که اين گونه بسيار ارزشمند است.

ضيايي ادامه داد: در حال حاضر بسياري از سازمان هاي مردم نهاد، علاقمند هستند که در زمينه اطلاع رساني به مردم، با سازمان حفاظت محيط زيست همکاري کنند.

وي اذعان داشت: مشکلات پيش آمده براي گوزن زرد ايراني به دليل کم کاري سازمان حفاظت محيط زيست نيست، محيط بانان شبانه روز کار مي کنند اما به دليل کمبود پرسنل به راحتي امکان کنترل شرايط وجود ندارد.
اين استاد دانشگاه اظهار اميدواري کرد: سازمان حفاظت محيط زيست فقط اکتفا به صدور جوابيه نکند بلکه اقدامات مناسبي در اين زمينه انجام دهد.

وي افزود: مشکلات فعلي پيش آمده براي جزيره اشک و درياچه اروميه ناشي از سدسازي هاي بي رويه و مهندسان مشاوري است که با ساخت سدها موافقت کرده اند، هيچ يک از مشکلات فعلي به دليل عملکرد سازمان حفاظت محيط زيست نيست.

ضيايي با اشاره به تمايل بسياري از کارشناسان داوطلب براي حضور در جزيره اشک و کمک به بهبود وضعيت گوزن هاي زرد ايراني، بيان داشت: در پروژه حفاظت از يوزپلنگ ايراني، تجربيات موفقي در زمينه استفاده از کارشناسان در قالب سازمان هاي مردم نهاد داشتيم.

وي ادامه داد: دو سازمان مردم نهاد در پروژه يوزپلنگ ايراني تشکيل شد. اين دو مجموعه از حمايت نهادهاي بين المللي استفاد کردند و کارشناسان جوان آنها در مناطق مختلف حضور يافته و به مردم آموزش دادند.

منتقل کننده گوزن زرد ايراني به جزيره اشک گفت: اين آموزش ها به حدي بر مردم منطقه تاثيرگذار بود که حتي يک قلاده يوزپلنگي که شکارچيان قصد فروش آنرا داشتند به بهاي دو ميليون تومان بوسيله جوامع محلي خريداري و به محيط زيست تحويل داده شد.

وي افزود: در حال حاضر اين يوزپلنگ که بعدها کوشکي نام گرفت در خراسان شمالي نگهداري مي شود.

ضيايي در پاسخ به اينکه کدام زيستگاه ها براي انتقال گوزن زرد ايراني مناسب است، اظهار داشت: زيستگاه هاي مناسبي در منطقه آذربايجان نظير منطقه سردشت وجود دارد همچنين زيستگاه هاي زاگرسي براي انتقال اين گونه مناسب هستند.

وي گفت: البته به دليل اينکه اين حيوانات با شرايط جديد آشنا نيستند، يکسال بايد آنها را بوسيله محيط بانان تحت حمايت قرار داد تا شکارچيان به سراغ آنها نروند، پس از آن به تدريج زمينه زندگي مستقل اين گوزن ها در محيط فراهم خواهد شد.

اين استاد دانشگاه اذعان داشت: براي گوزن هاي رها شده بايد از گردنبندهاي ماهواره اي استفاده کرد تا امکان رديابي آنها وجود داشته باشد.

نوشته شده در ساعت 09:16:32 , مورخ 22/07/1391
کد خبر : 91071056

منبع:http://isdle.ir/news/index.php?news=8829

نوشته شده در ساعت 08:45:21 , مورخ 22/07/1391
کد خبر : 91071055
منبع:http://isdle.ir/news/index.php?news=8828

دانش اموختگان محیط زیست عضو نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی گیلان جذب صنایع خواهند شد
رصد وپایش زیست محیطی صنایع گیلان

 لیــــلا مســروری: حضور موثر کارشناسانی که به معنای واقعی و با وقت کافی حافظ منافع محیط زیست در صنایع باشند همواره یکی از خواسته های مطرح فعالان محیط زیست بود.

به گزارش سبز پرس سرانجام گامهای اولیه برای دست یابی به این مهم با توافق چند جانبه بین سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی گیلان ، سازمان صنعت ، معدن و تجارت استان ، شرکت شهرکهای صنعتی گیلان و اداره کل حفاظت محیط زیست برداشته شد.

نخستین دوره آموزشی نظارت و کنترل آلاینده های کارخانجات صنعتی با 45 کارشناسان محیط زیست عضو نظام مهندسی کشاوری و منابع طبیعی استان گیلان پس از طی دوره اموزشی شش ماهه خاتمه یافت و اینک این نیروها آماده اند تا پس از عقد قرارداد با واحدهای صنعتی ، عمرانی ، خدماتی و زیر بنایی در کنار صنایع برای رسیدن به شاخصه های توسعه پایدار وارد گود شوند.

مدیر کل حفاظت محیط زیست گیلان و عضو شورای مرکزی نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور در این مراسم با تاکید بر اینکه هدف ِ مجموع این فعالیت هدیه کردن محیط زیستی سالم به همگان است گفت: به رغم محدودیت نیروهای کارشناس سازمان در قیاس با عدد روبه رشد کارخانجات و واحدهای صنعتی مختلف ، تربیت و گسیل نیروهای کارشناس محیط زیست عضو نظام مهندسی می تواند فرصتی برای توان افزایی در رصد و نظارت و نیز اعمال راهبری های کارشناسانه محیط زیستی به واحد های مختلف صنعتی و خدماتی باشد که به نوبه خود اتفاق بسیار ارزنده ایی است.

امیر عبدوس افزود : در بندهای الف ، ب و ج مترتب بر ماده یکصد و نود و دوم قانون برنامه پنجم به منظور کاهش عوامل آلوده کننده و مخرب محیط زیست کلیه واحدهای تولیدی ، صنعتی ، عمرانی ، خدماتی و زیر بنایی ملزم شده اند تا مواردی چون لزوم ارزیابی اثرات زیست محیطی و رعایت آنها توسط مجریان طرح ، نمونه برداری و اندازه گیری آلودگی ها در چهارچوب خود اظهاری و راه اندازی سامانه پایش لحظه ایی و مداوم و ارتقا مشخصات فنی مطابق با ضوابط و استاندارد های محیط زیست را در دستور کار قرار دهند.

وی تصریح کرد : از ناظران زیست محیطی واحدهای موضوع ماده فوق الذکر انتظار میرود که تشکیل و هدایت بخش محیط زیست واحدهای HSE (ایمنی – بهداشت – محیط زیست ) و نظارت لازم ضمن اجرا و پس از بهره برداری و ارائه گزارش منظم و ادواری به محیط زیست استان را عهده دار شوند.

مدیر کل حفاظت محیط زیست افزود : همچنین این کارشناسان، نمونه برداری و اندازه گیری آلودگی و تخریب محیط زیست واحد مشمول در قالب خود اظهاری انجام داده و در مواردی که واحد ضرورت و قابلیت نصب سامانه پایش لحظه ایی و مداوم را دارد نظارت و راهبری آن راعهده دار شوند .

عبدوس تاکید کرد :  انتظار می رود کارشناسان عضو سازمان نظام مهندسی طرف قرار داد با واحدهای صنعتی راهبری سیستم های تصفیه فاضلاب و سیستم های کاهش و فیلترینگ الودگی هوا را در واحدهای حوزه مسئولیت ، انجام دهند .

عضو شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور تاکید کرد : ناظران معتمد سازمان باید در دوره های اموزشی که توسط سازمان نظام مهندسی و تحت نظارت و استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست است شرکت کرده و نمره قبولی را اخذ کنند و اگر در بازرسی ادواری کارشناسان ادارات کل محیط زیست استانها مشخص شود استانداردهای زیست محیطی در واحد رعایت نشده این ناظر به هیئت انتظامی نظام مهندسی معرفی و از ادامه فعالیت وی ممانعت بعمل می آید.

عبدوس در ادامه به موارد دستورالعمل انضباطی و خلاف شئوون حرفه ایی اعضای سازمان مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی جهت اطلاع حاضران اشاره کرد.
اموزش مستمر

رئیس سازمان صنعت و معدن و تجارت استان گیلان نیز ضمن بیان  مواردی که نظام مهندسی معدن در چنین روندی ، تجربه کرده بود گفت : لازم است مهندسان ناظر و مسولان فنی در دوره های آموزشی شرکت کنند چراکه یقینا اطلاعات تئوریک دانشگاهی کاربرد عملی لازم را ندارد ، لذا باید با آموزش مستمر و  گذراندن دوره های کاربردی در تقویت توان اجرایی و عملی  خود بکوشند.

علی منتظری حوزه صنعت را حوزه ایی گسترده خواند و گفت : در گیلان دوهزار و پانصد واحد تولیدی فعال وجود دارد که از این تعداد ، سیصد واحد بعنوان واحد بزرگ تلقی میشوند لذا زمینه جذب نیرو جهت نظارت زیست محیطی فراهم است .

وی تاکید کرد : گاه کارشناسان محیط زیست صرفا به واحدها "نه" می گویند اما راهکار نمی دهند که امیدواریم با ورود  و استقرار نیروهای جدید راهکارهای اصلاحی نیزبه واحد ارائه شود.

منتظری همچنین بر تشکیل بانک اطلاعاتی از ناظران دوره دیده و مورد وثوق سازمان نظام مهندسی جهت دسترسی آسان واحدها صنعتی و سایرین برای شناسایی آسان  جهت دعوت به همکاری ، تاکید کرد .

تصفیه خانه ها نیازمند راهبری نیروهای متخصص

مدیر عامل شرکت شهرکهای صنعتی گیلان نیز با ابراز خرسندی از این روند ارتباطی گفت : یکی از خروجی های مباحث آمایش سرزمین ، استراتژی توسعه صنعتی و توسعه پایدار تشکیل شهرکهای صنعتی است که مجموعه متمرکزی از خدمات و فعالیتها را در عین حفاظت محیط زیست انجام میدهد.

مجید عباسیان امین ضمن تبیین جایگاه زیست محیطی شهرکهای صنعتی اعم از مکان یابی ، استقرار تا موارد مشمول راهبری گفت : نقطه عطف حضور و بهره گیری از دانش فنی ناظران در تصفیه خانه های واحد های مستقر در شهرکهای صنعتی در همپا سازی خروجی آنها با شرایط تصفیه خانه مرکزی است.

آرمون رئیس سازمان نظام مهندسی و منابع طبیعی کشور در سخنان کوتاهی به دانش آموختگان توصیه کرد حتما به مطالعه عمیق و ارتباط با کارشناسان با تجربه در این عرصه مبادرت کنند.

توافق های بین دستگاهی

بنا به اظهارات مسولان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان ، با توافقهای چند جانبه بین سازمان نظام مهندسی ، اداره کل حفاظت محیط زیست، شرکت شهرکهای صنعتی و سازمان صنعت معدن تجارت گیلان مقرر شده است : کلیه کارخانجات صنعتی آلاینده استان جهت کنترل و پایش آلایندگی نسبت به عقد قرارداد با ناظر زیست محیطی ( کارشناسان محیط زیست) بعنوان مسئول فنی پایش اقدام کنند.

همچنین مقرر گردید کلیه کارخانجات صنعتی استان پس از ارائه درخواست برای تاسیس ،  جهت دریافت پروانه تاسیس با معرفی از طریق سازمانهای ذیربط به سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان ، نسبت به عقد قرارداد ناظر زیست محیطی ، با کارشناس ناظر محیط زیست از طریق سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی اقدام کنند.

بر همین اساس توافق شد کلیه کارخانجات صنعتی جهت دریافت پروانه بهره برداری نسبت به ارائه گزارش پایان کار ناظر زیست محیطی و عقد قرارداد با مسئول فنی پایش اقدام لازم را بعمل اوردند.

طبیعت در قاب دوربین/
زمين؛ جايي براي صلح و دوستي
 

گاهی نیازی نیست اتفاقی عجیب و غیرعادی رخ دهد تا عکس هایی از آن در رسانه ها منتشر شود. در دنیای پر سر و صدای امروز با انبوه اتفاقات بد و بعضاً خوب(!) هر از گاهی بهتر است که اصل و منشأ و سرآغاز را به یاد بیاوریم؛ طبیعت را با تمام لطافت ها و خشونت هایش در ذهن مرور کنیم و (هر چند از پشت مانیتور) ظرافت های آن را در خاطر بیاوریم. قلب های تپندۀ کره زمین را دوست بداریم و بدانیم، آنچه بیش از هرچیز ما را در این کره خاکی پایدار می کند، صلح و دوستی است. (این عکس ها از مجموعه عکس های نشریه معتبر National geographic انتخاب شده اند.)

نوشته شده در ساعت 12:47:03 , مورخ 22/07/1391
کد خبر : 91071057
منبع:http://isdle.ir/news/index.php?news=8830

پس از چندین سال جستجو:
گونه «آگامای سروزغی دم سیاه» در «کلوت بابک» شناسایی شد

پژوهشگران «کانون سبز فارس» موفق شدند تا پس از سال ها جستجو، یک گونه مارمولک به نام «آگامای سروزغی دم سیاه» را در «کلوت بابک» شناسایی کنند. دمای عمومی این منطقه 62 درجه سانتیگراد است و پیشتر تصور آن می رفت که هیچ گونه زنده ای در این منطقه قادر به زندگی نیست.

«بهمن ایزدی»، رئیس هیئت مدیره کانون سبز فارس در این باره به سبزپرس گفت: در ادامه تحقیقات چندین ساله کانون سبز فارس در خصوص مطالعه و شناسایی پدیده های طبیعی بیابان لوت و همچنین بررسی چرخه اکولوژی لوت که به شناسایی و جمع آوری بیش از چهل گونه جانوری اندمیک و منحصر بفرد این بیابان منجر شده است، در روزهای پایانی تیرماه سال جاری پس از سال ها جستجو و پژوهش، موفق به شناسایی آگامای سر وزغی دم سیاه در زیستگاهشان واقع در کلوت بابک در جنوب شرق منطقه گندم بریان (ریگ سوخته) و در دمای بیش از 62 درجه سانتیگراد شدند.
او ادامه داد: در این برنامه تحقیقاتی دو آگاما توسط محققان کانون سبز فارس زنده گیری شدند و پس از بررسی و مطالعه خزنده شناسان در خصوص گونه و جنس این خزندگان و همچنین مطالعه رفتار آنان در دما و اقالیم گوناگون، طی 70 روز تحت نظر و مورد مطالعه و تحقیق بیولوژیست ها و خزنده شناسان قرار گرفتند. سپس آگاماهای مذکور طی برنامه سفر به لوت که در هفته گذشته برگزار گردید، به زیستگاهشان انتقال و رهسازی شدند.
این فعال محیط زیست خاطرنشان کرد: آگاماهای بیابان لوت برای نخستین بار، شناسایی و زنده گیری شدند و براساس نظر کارشناسان این گونه با دیگر گونه ها از نظر اندام، رنگ و برخی رفتارها تغییراتی دارد که متأثر از وضعیت ژئومرفولوژی زیستگاهشان است و ضمن منحصر بفرد بودنشان، از جمله هویت های ارزشمند طبیعی بیابان لوت محسوب می شود.
او تاکید کرد: منحصر بفرد بودن این گونه، برنامه های مدیریت پایش و حفاظت از تنوع زیستی و مناطق طبیعی بیابان لوت را طلب می کند تا توسط برنامه ریزان بخش دولتی ذیربط مورد حمایت جدی قرار گیرند.

شناسایی این گونه های زنده در حالی است که پیش از این، همواره اعلام می شد که منطقه گندم بریان و کلوت بابک به دلیل گرمای بیش از حد تحمل جانداران، فاقد گیاه و جانور و هرگونه صورت حیات از جمله میکروارگانیزم های زنده است. 

نوشته شده در ساعت 12:04:28 , مورخ 15/07/1391
کد خبر : 91071037
http://isdle.ir/news/index.php?news=8811

آیا اکوتوریسم روشی مطمئن برای حفاظت از محیط زیست است؟
مریم قدیری خاناپشتانی

سال هاست که اکوتوریسم به عنوان راهی مطمئن برای حفاظت از منابع طبیعی و همچنین ایجاد درآمدی برای مردم محلی معرفی شده است. ولی آیا حضور مردم در هر جا به اسم «طبیعت گردی بدون ردپا» امکان پذیر است و آیا اکوتوریسم برای هر منطقه و موقعیتی بی ضرر است؟

اکوتوریسم اولین بار در سال 1991 معرفی شد و مخاطب های زیادی را جذب کرد. واژه اکوتوریست به افرادی گفته می شود که برای لذت بردن از طبیعت و رها شدن از مدرنیته و زندگی روزانه با کوله بار کوچکی راهی طبیعت می شوند و غیر از ردپای کوچکی که بر زمین می گذارند، هیچ گونه آسیبی از حضورشان به طبیعت نمی رسانند. این ایده با استقبال شگرفی روبرو شد به طوری که در طی دهه 1990 رشد اکوتورسیم دوبرابر شد در حالی که توریسم تنها شش درصد رشد یافت. گسترش این صنعت در مکان هایی که گونه های جانوری باشکوه و زیبا وجود داشتند -گونه هایی همچون پاندا در چین- که برای مردم جذابیت فراوان دارند، بیشتر است.

اکوتوریسم بازدید از طبیعت است ولی اساس و درون مایه آن توسعه پایدار است و به همین دلیل بسیار بی نقص و دوستدار با طبیعت به نظر می رسد. از اهداف ارجح دیگر برنامه های اکوتوریسمی، مشارکت مردم محلی است.

اکوتوریسم علاوه بر ایجاد مشارکت مردم بومی (اشتغال زایی و ایجاد درآمد) و همچنین جذب مردم غیر بومی برای بازدید به عنوان اکوتوریست، سهم بسزایی در جذب توریست خارجی و سرمایه های آنها دارد به طوری که در کشوری همچون کاستاریکا اکوتوریسم دومین منبع اصلی درآمد کشور است. در حال حاضر بسیاری از کشورهای توسعه نیافته یا در حال توسعه همچون کشورهای افریقایی، میزبان اکوتوریست های اروپایی و امریکایی هستند.

در کنار همه نکات مثبت اکوتوریسم، اکولوژیست های بسیاری معتقدند که در آمد حاصل از این نوع فعالیت ها در مقابل تاثیرهای مخربِ وارده به طبیعت در مقیاس بزرگ ناچیز است. عده ای، اکوتوریسم را نقطه مقابل حفاظت از طبیعت نامیده اند چه بسا که به واسطه بازدید، امکان معرفی انسان به نقاط دور از دسترس با تخریب انسانی کمتر فراهم می آید؛ انسانی که حضورش رویه اصلی طبیعت را بر هم می زند. برخی اکوسیستم ها به خصوص جزایر و کوه ها، جزء زیستگاه های شکننده هستند، که در صورت عدم کنترل تعداد بازدیدکنندگان و فشار ایجاد شده توسط انسان، به سرعت رو به تخریب می روند.

بسیاری از اکولوژیست ها ریشه این مشکلات را در عدم تعریف درست از اکوتوریسم می دانند؛ چرا که عده ای که تنها به اکوتوریسم به دید اقتصادی نگاه می کنند، برای راحتی بازدید کنندگان احداث هتل در یک منطقه را ضروری می دانند ولی این ساخت و ساز  با معیارهای اصلی اکوتوریسم از جمله توسعه پایدار منافات بسیار دارد.

«آیلوارد» در سال 1996 چهار معیار محیط زیست را بازدید، سرمایه گذاری، اکولوژی و اقتصاد نامید. این چهار معیار در عین ارتباط متقابل باید تعریف و کنترل شوند.

از جمله عواملی که موجب شکست رابطه اکوتوریسم با طبیعت می شود را می توان تغییر زیستگاه طبیعی نامید. تعداد زیاد بازدیدکننده ها، ایجاد جاده های دسترسی حتی جاده های فرعی و خاکی و فرسایش خاک عوامل اصلی تخریب اکوسیستم ها هستند. عامل دیگر عدم مشارکت مردم بومی و  نامناسب بودن کاربری اراضی توسط آنها است. اکوتوریسم می تواند موجب کاهش گونه های جانوری مخصوصاً گونه های بزرگ از جمله گوشتخوارها و نیز موجب تغییر رفتار گونه ها شود.   

مورد دیگر، هزینه ورود به این مناطق است که بسیار با اهمیت است. چه بسا که نه تنها در آمد حاصل صرف حفاظت خود منطقه می شود و نیز می توان قسمت های بیشتری را تحت حفاظت قرار داد، بلکه می توان رضایت افراد بومی مشارکت کننده را بهتر جذب کرد. در بسیاری از نقاط دیدنی ایران، هزینه ورود به مناطق در مقابل هزینۀ بالای رسیدن به مقصد (هزینه زمان و هزینه سوخت و آلودگی ایجاد شده توسط آن) بسیار ناچیز است. و به ازای چنین درآمد ناچیزی، صیانت و نگهداری بسیار ضعیفی نیز صورت می گیرد. در سال های اخیر بسیاری از ایرانی ها به سفرهای خارجی و صرف هزینه های زیاد در کشورهای همسایه می پردازند، در صورتی که ورودی هر یک از مکان های دیدنی به طور متوسط 15-20 دلار است، اما هزینه ورودی برای بازدید از مکان های طبیعی ایران (همچون غار «کتله خور») حداکثر 2000 تومان و حتی کمتر است که بسیار ناهماهنگ و ناکافی است.

برشمردن چنین نکاتی نشان دهنده ناکارآمدی صنعت اکوتوریسم نیست، بلکه اهمیت مدیریت و نظارت را نشان می دهد. بی شک مدیریت مناسب مناطق مورد نظر، به صورتی که تعداد توریست براساس ظرفیت منطقه تعیین شود و فعالیت ها (از جمله نحوه اسکان) مد نظر قرار گیرد و همچنین از مردم محلی جهت حفاظت از منطقه مورد نظر استفاده شود، کمک شایانی به پیشبرد اهداف اصلی خواهد بود.

 

اکوتوریسم تنها راهی برای کسب در آمد نیست، بلکه علاوه بر حفاظت، هدفی آموزشی دارد که دید بازدیدکنندگان را به طبیعت بازتر می کند که در عین لذت از طبیعت و دانستن اهمیت آن، امکان مشارکت بعدی آنها در سایر برنامه های محیط زیستی فراهم شود.

 

سازنده خلاق این خانه کسی نیست جز کامران زلفی‌نژاد، مدیر‌کل سابق محیط زیست استان گیلان که در حال حاضر خودش به همراه چند نفر از استادکاران خانه‌سازی، مشغول ساختن این خانه عجیب هستند.

به گزارش پایگاه تبادل اطلاعات تنوع زیستی (CHM) به نقل از خبرآنلاین، شاید این خانه از نظر خیلی‌ها یک خانه معمولی شبیه بقیه خانه‌های رشت باشد؛ اما بهتر است بدانید که در اسکلت این خانه حتی از یک آجر کوچک هم استفاده نشده است و مالک آن از مصالح بازیافتی‌ای مثل بطری‌های آب معدنی برای ساخت این خانه ۱۲۰ متری استفاده کرده است؛ خانه‌ای دو طبقه که ساخت آن از شهریور‌ماه سال گذشته آغاز شده و بعد از چند ماه تلاش، قرار است در شهریور‌ماه امسال به پایان برسد. نکته جالب هم اینجاست که سازنده خلاق این خانه کسی نیست جز کامران زلفی‌نژاد، مدیر‌کل سابق محیط زیست استان گیلان که در حال حاضر خودش به همراه چند نفر از استادکاران خانه‌سازی، مشغول ساختن این خانه عجیب هستند.

کامران زلفی‌نژاد از آنجا که به مدت ۵ سال در سازمان محیط زیست استان گیلان مشغول به کار بود به خوبی با مفهوم اجسام بازیافتی آشناست و اصلاً دوست ندارد مردم موادی را در طبیعت بریزند که هم زیبایی آن را از بین می‌برند و هم جذب طبیعت نمی‌شوند. به همین خاطر به این نتیجه رسید که می‌تواند با این اجسام دور‌ریز، مثل بطری‌های آب‌معدنی، یک خانه واقعی بسازد. خانه‌ای که به گفته خودش هم از استحکام خوبی برخوردار است و هم از اتلاف انرژی جلوگیری می‌شود.

«این خانه ۱۲۰ متر زیر‌بنا دارد و مساحت کل آن در حدود ۲۵۰ متر مربع است. در دو طبقه ساخته شده که در قسمت همکف پذیرایی و هال قرار دارد و در طبقه بالا هم اتاق خواب و سرویس‌های بهداشتی». او در ساخت این خانه بازیافتی، تا به امروز از چیزی در حدود چهار هزار بطری آب‌معدنی استفاده کرده؛ آن هم بطری‌های آب معدنی نیم‌ لیتری. نکته جالب اینجاست که او برای اینکه در هزینه‌های خود صرفه‌جویی کرده و به محیط زیست اطراف خود هم بهره‌ای رسانده باشد برای ساخت خانه‌اش از بطری‌های آب‌معدنی که در فضای سبز ریخته شده بودند استفاده کرده است. اومی گوید :«حتی خیلی وقت‌ها که بطری‌هایم تمام می‌شد در زباله‌های شهری به دنبال بطری می‌گشتم. خانواده‌ام می‌گفتند این کار جلوی چشم بقیه مردم درست نیست و ممکن است مردم فکر کنند که تو نیازمندی! اتفاقا بعضی وقت‌ها هم وقتی مرا در حال جست‌وجوی زباله‌ها می‌دیدند سری تکان می‌دادند و از نگاهشان می‌خواندم که دلشان برای من می‌سوزد». اما هیچ‌کی به اندازه خود آقای زلفی‌نژاد نمی‌دانست که با این کار چقدر به محیط اطرافش کمک می‌کند و می‌تواند بطری‌ها را وارد چرخه بازیافت کند و از آنها استفاده لازم را ببرد به جای اینکه در فضای سبز منطقه رها بشوند و سال‌های سال به همان صورت باقی بمانند.

بطری‌هایی پر از شن وماسه
حالا شاید از خودتان بپرسید که زلفی‌نژاد چطور از بطری‌های آب‌معدنی در ساخت خانه‌اش استفاده کرده؟! بهتر است بدانید که چوب، خاک، شن، ماسه، آب و بطری‌های بازیافتی مواد اصلی خانه‌سازی آقای کارشناس هستند. «ما در ابتدای برای استحکام خانه از تیر‌آهن استفاده کردیم. چارچوب اصلی خانه را تیر‌آهن کار کردیم و پس از آن شروع کردن به زگال زدن. زگال زدن در حقیقت همان برپایی تیر‌آهن و قرار دادن تخته چوب‌ها به صورت چپ و راست در دیوار این خانه است.» حالا نوبت به آن رسیده بود که استاد کار و زلفی‌نژاد طرح اصلی خود را روی این خانه پیاده کنند.«من از چوب‌های نژاد روسی که از استحکام بالایی برخوردارند در دیوار این خانه استفاده کردم و در فضاهای خالی دیوار‌ها هم به جای آجر از بطری‌های آب معدنی استفاده کردم.» آنها داخل بطری‌ها را با شن و ماسه پر می‌کردند و آنها را ردیف به ردیف در دیوار‌های خانه قرار می‌دادند و پس از آن کاهگل را روی بطری‌ با ماله می‌مالیدند و فضاهای خالی دیوار‌ها خانه را به همین شکل با بطری‌های آب‌معدنی و کاهگل پر می‌کردند: «ما به جای سیمان از کاهگل استفاده کردیم. جالب است بدانید من خاک و گل مورد نیاز برای کاهگل را هم از حیاط زمینی که این خانه را در آنجا بنا کردم، کندم و از همان برای خانه‌ام استفاده کردم.» آنها خاک و آب و کاه خرد شده را با هم مخلوط کردند و خودشان ساعت‌ها برای ورز آمدن مواد و تبدیل شدن آن به کاهگل، مواد را لگد کردند. «خیلی‌ها تصور می‌کنند این خانه از استحکام کمی برخوردار است اما سخت در اشتباه هستند. این خانه هم مثل خیلی از خانه‌های روستایی به شیوه سنتی درست شده منتها ما به جای آجر از بطری آب‌معدنی استفاده کرده‌ایم.»

خانه‌ای امن و راحت
اما نکته جالب اینجاست که به گفته آقای کارشناس این خانه از اتلاف انرژی هم جلوگیری می‌کند: «این خانه به خاطر موادی که در آن به کار رفته در زمستان‌ها گرم و در تابستان‌ها خنک می‌شود. ضمن اینکه در رشت رطوبت باعث به وجود آمدن بیماری‌های رماتیسم و استخوان درد می‌شود در حالی که فضای این خانه با وجود رطوبت بیرون خشک است و می‌شود به راحتی در محیطی خشک و آرام زندگی کرد. چراکه نه صدایی از خانه به بیرون می‌رود و نه صدای بیرون به گوش اهالی خانه می‌رسد». زلفی‌نژاد برای محکم کاری بیشتر می‌خواهد از پنجره‌های دوجداره برای جلوگیری از ورود و خروج صدا استفاده کند. زلفی‌نژاد و خانواده‌اش از مدت‌ها قبل ساخت این خانه را در سر داشتند؛ تا جایی که حتی اگر به مسافرت می‌رفتند تا چشمشان به بطری‌ای خالی که در گوشه‌ای افتاده بود می‌خورد به سرعت آن را برمی‌داشتند تا به عنوان مصالح خانه‌شان از آن استفاده کنند.» من بخش زیادی از این بطری‌ها را با کمک شهرداری به دست آوردم. در این میان کسانی هم که می‌دانستند من این خانه را با بطری می‌سازم برایم بطری پیدا می‌کردند و در ساخت خانه همراهی‌ام می‌کردند.»

این خانه هم مثل همه خانه‌ها دارای آب و برق و گاز است و زلفی‌نژا امیدوار است که با اتمام این خانه بالاخره از اجاره‌نشینی راحت شود و به خانه‌ای برود که خودش با دست‌های خودش ساخته و شاید بعد‌ها کسی باور نکند اجزای این خانه از بطری‌های آب‌معدنی است.

پديده خشكيدگي، دامن جنگل‌هاي شمال را هم گرفت

خطر نابودی دوهزار هکتار از رویشگاه‌های شمشاد

  اسدالله افلاکی:
هنوز پدیده خشکیدگی گریبان 300هزار هکتار از بلوط زارهای غرب را رها نکرده است که آفت خشکیدگی دامان رویشگاه‌های شمال را هم گرفت.

رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران می‌گوید بیش از دو هزار هکتار از رویشگاه‌های شمشاد در غرب مازندران به پدیده خشکیدگی مبتلا شده‌اند؛ آفتی که شیوع و گسترش آن فاجعه‌آفرین است. دکتر هادی کیادلیری که پیش از این نسبت به بیابانی شدن رویشگاه‌های زاگرسی خبرداده و افزوده بود جنگل‌های هیرکانی هم در پی عوامل طبیعی و غیرطبیعی به‌ویژه دخالت غیرمسئولانه انسانی در حال تبدیل شدن به رویشگاه‌های زاگرسی (رویشگاه‌های مناطق خشک و نیمه خشک) هستند، پرده از واقعیت تلخ دیگری برمی‌دارد، واقعیتی که نشان می‌دهد نه تنها جنگل‌های زاگرسی در معرض نابودی و تخریب قرار دارند بلکه جنگل‌های شمال هم وضعیت نگران‌کننده‌ای دارند.

بروز فاجعه خشکیدگی در جنگل‌های شمال

این دانش‌آموخته جنگل‌داری در پاسخ به این پرسش که چطور رویشگاه‌های شمال به این وضعیت اسفبار مبتلا شده‌اند، گفت: ما در غرب نسبت به وقوع آفت و پدیده خشکیدگی در رویشگاه‌های زاگرسی آن قدر بی‌تفاوت عمل کردیم و آن قدر منتظر ماندیم تا تمام عوامل زیستی در این رویشگاه‌ها نابود شدند. وقتی این اتفاق افتاد آن وقت همه تلاشمان را روی نجات بلوط‌ها متمرکز کردیم. اکنون همین مسئله در رویشگاه‌های شمال در حال وقوع است.

کیادلیری که 14مهرماه جاری از رویشگاه‌های شمشادها در تنکابن بازدید کرده است، با ابراز نگرانی از وضعیت اسفبار این رویشگاه‌ها افزود: مشاهدات اولیه نشان می‌دهد آلودگی(پدیده خشکیدگی) از غرب جنگل‌های شمال آغاز شده و در حال پیشروی به سوی شرق این رویشگاه‌هاست. روندی که ادامه آن می‌تواند کل شمشادها را با مشکل مواجه کند.

آن طور که کیادلیری می‌گوید با توجه به شرایط نامساعد شمشادها بروز فاجعه در رویشگاه‌های شمال کشور چندان دور از انتظار نیست، زیرا شمشاد، گونه‌ای نادر محسوب می‌شود و آفاتی نظیر خشکیدگی می‌تواند به بروز نوعی رانش ژنتیک در این‌گونه منجر شود که پیامد آن نابودی ژن‌های غالب در این‌گونه است و از آنجایی که جمعیت شمشادها بسیاراندک است احتمال انقراض آن وجود دارد.

به گفته وی، رنگ برگ شمشادهایی که مبتلا به خشکیدگی شده‌اند تغییر کرده و خزان که از پایین تاج درخت آغازشده به‌تدریج کل درخت را فرا می‌گیرد و درنهایت باعث ریختن تمام برگ‌های درخت می‌شود، این در حالی است که شمشاد گونه‌ای است که همواره سبز است و خزان در آن جایی ندارد. علاوه براین، سرشاخه‌های درخت هم شروع به سیاه شدن می‌کنند.

کیادلیری با اشاره به اینکه آنچه در رویشگاه‌های شمشاد اتفاق افتاده ناشی از وقوع بیماری ناشناخته‌ای است که همه شمشادهای کشور را فراگرفته است، تصریح کرد: مطالعات و بررسی‌های آزمایشگاهی برای شناسایی این بیماری آغاز شده است اما با اعتبارات اندکی که برای موردهایی از این دست اختصاص می‌یابد کار چندانی نمی‌توان انجام داد، درحالی‌که وضعیت رویشگاه‌های شمال و آفت‌هایی که پی در پی دامنگیر این عرصه‌ها می‌شود بیش از هر چیز ضرورت راه‌اندازی بخش گیاه پزشکی را نشان می‌دهد، زیرا پیشگیری از بروز و شیوع بیماری‌هایی از این دست نیاز به پایش دائمی افراد متخصص و تجهیزات لازم دارد، درحالی‌که هم‌اکنون ما با کمبود نیروی متخصص و تجهیزات مرتبط برای پایش رویشگاه‌های جنگلی مواجهیم.

این پدیده قابل پیش‌بینی بود

کیادلیری در حالی از کمبود تجهیزات و نیروی متخصص انتقاد می‌کند که مدیران سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور پس از درج خبری که اردیبهشت‌ماه امسال در همین صفحه منتشر شد و طی آن نسبت به طغیان آفات در جنگل‌های شمال هشدار داده شده بود، اعلام کردند که تجهیزات لازم را در اختیار دارند. این در حالی است که اگر سازمان جنگل‌ها تجهیزات و نیروی لازم را در اختیار دارد پس چگونه است که این سازمان نتوانسته وقوع پدیده خشکیدگی شمشادها را پیش‌بینی کند. پدیده‌ای که (خشکیدگی شمشادها) به گفته کیادلیری در صورت پایش به‌سادگی قابل پیش‌بینی است. به گفته وی، پدیده خشکیدگی پس از شمشادها دامنگیر سایر گونه‌های جنگلی می‌شود، براین اساس نمی‌توان منتظر ماند تا آفت دامنگیر گونه‌های دیگر هم بشود بلکه باید سازوکار مقابله و پیشگیری از آفت را فراهم ساخت.

این دانش آموخته علوم جنگل‌داری درباره اهمیت شمشادها تصریح کرد: شمشاد گونه بومی انحصاری جنگل‌های ایران است که در عرصه‌های جنگلی سه استان گلستان، مازندران و گیلان به‌طور پراکنده زیر درختان دیگر رشد می‌کند؛ اوج رویش این درختان در اسالم و نوشهر است. این‌گونه به‌دلیل اهمیتی که دارد ممنوع‌القطع است اما متأسفانه در حال حاضر دچار خشکیدگی شده و این خشکیدگی در تمام مراحل زیستی این‌گونه از نهال تا درخت مسن به چشم می‌خورد. این درحالی است که به‌علت محدود بودن شمشادها چنانچه این گونه نابود شود جایگزینی نخواهد داشت.

کیادلیری گفت: وضعیت جنگل‌های شمال به اندازه‌ای نگران‌کننده است که کارشناسان نگران سلامت گونه‌های جنگلی نیستند بلکه آنچه باعث نگرانی است از دست رفتن پایداری جنگل است. مرگ‌ومیر دسته‌جمعی گونه‌هایی نظیر شمشاد دلیلی براین مدعاست که این به‌مراتب خطرناک‌تر از بیماری یک گونه درختی است. با وجود این، هنوز بهره‌برداران به‌شدت و به‌طرز وحشتناکی از جنگل برداشت می‌کنند تا آنجا که بنا بر گزارش‌های برخی دوستداران طبیعت، بهره‌برداران به‌گونه‌های ممنوع‌القطع، نظیر گونه سرخدار هم رحم نمی‌کنند چه برسد به سایر گونه‌ها. وی در پایان تأکید کرد: با توجه به وضعیت رویشگاه‌های جنگلی شمال و بروز مرگ‌ومیر دسته‌جمعی گونه‌ها در این رویشگاه‌ها، ضروری است بهره‌برداری و برداشت از جنگل متوقف شود.

http://hamshahrionline.ir/details/187380

احتمال تبديل جنگل هاي شمال به جنگل هاي زاگرسي

آفت دامن 600 هکتار از جنگل های هیرکانی را گرفت

اسدالله افلاکی:
حدود 600 هکتار از رویشگاه‌های جنگلی ساری مبتلا به آفت شد. پارک جنگلی شهید زارع با 75‌هکتار مساحت و 400هکتار منطقه حفاظت شده همجوار این پارک و نیز 55‌هکتار رویشگاه جنگلی در دشت ناز ساری از مناطقی هستند که شیوع آفت در آنها گزارش شده است.

از این مناطق به‌عنوان 3 کانون اصلی مبتلا به آفات نام برده می‌شود و این در حالی است که دشت ناز یکی از زیستگاه‌های اصلی گوزن زرد ایرانی و محل پرورش و تکثیر این حیوان است. دکتر هادی کیادلیری که چندی پیش در گفت‌وگو با همشهری نسبت به هجوم آفات به رویشگاه‌های شمال کشور هشدار داده بود، ضمن تأیید ابتلای 600هکتار از اراضی جنگلی ساری به آفات گفت: «ابریشم باف ناجور» و «کرم‌های وجبی» از جمله آفات شایع شده در رویشگاه‌های ساری هستند که اغلب گیاهان و به‌ویژه برگ درختان را می‌خورند.

آنچه مهم است اینکه این آفات از نوع آفات درجه اول هستند؛ یعنی تنها به درختان تحت استرس و مستعد بیماری حمله نمی‌کنند بلکه به همه درختان حمله می‌کنند و در‌واقع زمینه ابتلای درختان به سایر آفات را فراهم می‌سازند.

رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران با اشاره به پیشینه شیوع آفات در عرصه‌های جنگلی افزود: حدود 20‌سال پیش هجوم آفات به رویشگاه‌های زاگرسی را شاهد بودیم که درختان را مستعد شیوع سایر بیماری‌ها از جمله چوبخوارها کرد و در نتیجه خسارات فراوانی به این رویشگاه‌ها وارد شد.

هشدار نسبت به دگرگونی جنگل‌های هیرکانی

کیادلیری که پیش از این هم گفته بود جنگل‌های هیرکانی در حال تبدیل شدن به نوع زاگرسی است، تصریح کرد: شیوع آفاتی که 20‌سال پیش در زاگرس اتفاق افتاد و اکنون دامنگیر جنگل‌های هیرکانی شده تأیید این ادعاست که جنگل‌های هیرکانی در حال دگرگونی و تبدیل‌شدن به جنگل‌های زاگرسی هستند و این نگران‌کننده است.

آنطور که این عضو هیات علمی می‌گوید هر درختی تحمل حداکثر 2بار بی‌برگ شدن را دارد و پس از آن به کلی خشک و نابود می‌شود، این درحالی است که فعالیت آفات در هر دوره 2 الی 3‌سال طول می‌کشد و سپس این آفات مخفی می‌شوند و بعد از 10‌سال دوباره طغیان می‌کنند؛ بر این اساس، حیات درخت وابسته به طول زمان ابتلا و خسارتی است که آفات به درخت وارد می‌کنند، به همین دلیل باید با مدیریت از شدت و مدت آفات کاسته شود تا درختان از بین نروند.

وی تغییر آب و هوا، مثل خشکی، گرما و نور را یکی از عوامل مؤثر در ایجاد طغیان آفات عنوان کرد و گفت: خشکی، گرما و نور که بیشتر در پارک‌های جنگلی، حاشیه جاده‌ها، اطراف روستاها و دامسراها در جنگل اتفاق می‌افتد زمینه را برای ظهور آفات فراهم می‌سازد. غذای در دسترس حشرات و نبود دشمنان طبیعی آفات (حشرات دفع‌کننده آفات) از دیگر عواملی هستند که باعث شیوع آفات در عرصه‌های جنگلی می‌شوند اما مهم‌ترین عامل بروز آفات، عدم‌تعادل اکوسیستم است که باعث برهم زدن شرایط اکولوژیکی منطقه می‌شود.

کیادلیری درباره خسارات ناشی از شیوع آفات در جنگل‌های شمال گفت: این آفات گروه‌بندی درختان را برهم می‌زنند و سبب اختلال در نظام اقتصادی بازار چوب می‌شوند زیرا با هجوم آفات ما ناگزیر به قطع چوب‌هایی هستیم که ارزش اقتصادی چندانی ندارند؛ در واقع این آفات تأثیر منفی براستمرار و تداوم درختان جنگل می‌گذارند و توانایی بذردهی را از درختان سلب می‌کنند و از سوی دیگر، باعث ضعیف شدن درختان و مرگ زودرس آنها می‌شوند؛ در نتیجه درختان مبتلا به این آفات نسبت به استرس‌های دیگر مثل خشکی بسیار آسیب‌پذیر می‌شوند.

کاهش رویش، افزایش فرسایش خاک، کاهش ذخایر آب، افزایش هرزآب‌های سطحی و به‌ویژه کاهش طبیعت‌گردان از دیگر تبعات نامطلوب هجوم آفات به عرصه‌های جنگلی است. این موارد باعث خسارات سنگین و جبران‌ناپذیری می‌شود که از نظر اقتصادی هم قابل محاسبه است.

خسارت 20‌میلیارد تومانی

کیادلیری با تأکید براینکه خسارات ناشی از هجوم آفات به جنگل‌های شمال از نظر اقتصادی بالغ بر میلیاردها تومان است گفت: تک‌تک خسارت‌های ناشی از آفات قابل محاسبه است و می‌توان آن را برآورد کرد، به همین دلیل ضروری است که برای دفع این آفات هزینه کنیم. لازمه این امر داشتن 2برنامه کوتاه‌مدت و بلندمدت است. عوامل بلندمدت عواملی هستند که مناطق را برای طغیان آفات مستعد می‌سازند که نیاز به استراتژی بلندمدت دارند.

اما در بخش کوتاه‌مدت ضروری است صدمات و خسارات ناشی از آفات و تبعات ناگوار آن را کاهش دهیم. آفاتی که دامن جنگل‌های شمال را گرفته از نوع اول هستند، بنابراین هنوز فرصت مدیریت این عرصه‌ها وجود دارد تا آنچه بر سرجنگل‌های غرب آمد بر سر جنگل‌های شمال نیاید. مهم‌ترین راهکار برای جلوگیری از این آفات، پایش دائمی جنگل است تا از این طریق کنترل تلفیقی آفات فراهم شود.به گفته کیادلیری، خسارت ناشی از طغیان آفات در600 هکتار از رویشگاه‌های ساری طی یک‌سال، بدون احتساب خدمات جنگل(نظیر اکسیژن، کربن و گردشگری) 20‌میلیارد تومان برآورد می‌شود.

http://hamshahrionline.ir/details/172353

 

 

 

یک گونه سوسک جدید در غارهای دور افتاده آریزونا در آمریکا کشف شده که دارای شاخکهای بلند و پاهای ظریف و مو دار است.
به گزارش مهر، این سوسک جدید Eleodes wynnei به نام کاشف آن نامگذاری شده است. جت وین محقق دانشگاه آریزونای شمالی این سوسک را کشف شده است.
براساس بیانیه دانشگاه آریزونای شمالی وین و همکارانش از سال ۲۰۰۵ سه سرده جدید را در رده بندی حشرات شناسایی کرده است. سرده واژه ای است که در طبقه بندی های زیستی بین گونه و خانواده قرار می گیرد.آنها همچنین ۲۰ نوع جانور مفصل دار را که در غار زندگی می کنند را در منطقه گرند کانیون شناسایی کرده اند.

وی پنج گونه جدید از حشرات را در پارک ملی راپا نویی در جزیره ایستر و چهار گونه جدید را در پارک ملی ال مالپس در غرب نیومکزیکو کشف کرده است.گونه جدید سوسک کشف شده در آریزونا با شاخکهای بلند
این سوسک تازه کشف شده تنها در شمال غربی آریزونا و جنوب غربی ایالت اوتا در آمریکا مشاهده می شود.وی اظهار داشت: تجربه نامگذاری یک گونه حشره به اسم من به نوعی تحقیر کننده است، من بیشتر به ارائه علم دقیق و جزئیاتی از حفظ و مدیریت غارها اهمیت می دهم.
غارها یکی از حساسترین نقاط سکونت برای حشرات در سیاره ماه هستند. این غارها در زیرپاهای ما قرار داند و اکوسیستم آنها در سیستمهای مدیریت حفظ منابع نادیده گرفته شده است.وی اظهار داشت: چندین پارک ملی و بنای تاریخی در کلورادو تلاش می کنند که این رویکرد را تغییر دهند.
براساس تجارب وی در جزیره ایستر هنوز هم ممکن است گونه های کشف نشده و بومی در این منطقه وجود داشته باشد، علی رغم این که تغییرات فاحشی در اکوسیستم این جزیره طی چند صد سال اخیر شکل گرفته است.

منبع:

ديده بان محيط زيست و حيات وحش ايران

برخی دانشمندان بر این باور هستند که پستانداران در مخابرۀ احساسات سیستم مغزی مشابهی با انسان دارند و کسب اطلاعات بیشتر دربارۀ افسردگی در حیوانات می تواند ممکن است روزی به حل مشکل افسردگی در انسان نیز کمک کند. البته برخی از دانشمندان هم وجود چنین ارتباطی را نپذیرفته اند.

 امیر طلوعی:http://zistboom.com/7560/

اخیراً نتایچ تحقیق اولیور برتون استاد دانشگاه پنسیلوانیا و همکارانش در شمارۀ ماه اکتبر نشریۀ Science منتشر شده که نتایج بررسی های آنها بر روی جوندگان، پستانداران نخستین و ماهی هایی که علاقۀ شان را به محیط اطراف و هم نوعانشان از دست داده بودند را ارائه نموده است. نشنال جئوگرافی مصاحبه ای را در همین رابطه با اولیور برتون انجام داده است که ترجمۀ آن را در ادامه می خوانید:

نشنال جئوگرافی: آیا حیوانات هم افسرده می شوند؟

اولیور برتون: به طور کلی افسردگی بر اساس علائمی تشخیص داده می شود که همگی بسیاری ذهنی و غیر عینی هستند. علائم اصلی مشترک افسردگی شامل احساس گناه، فکر به مرگ و از دست دادن احساس لذت است. از آنجایی که حیوانات قدرت بیان ندارند، حتی اگر چنین احساساتی را تجربه کنند نیز قادر به بیان آن نیستند، بنابراین پاسخ قطعی برای پرسش شما وجود ندارد.

نشنال جئوگرافی: چه علائمی نشان می دهد یک حیوان ممکن است افسرده باشد؟

اولیور برتون: برخی از علائم این بیماری را می توان در حیوانات مورد سنجش قرار داد. یکی از علائم اصلی افسردگی فقدان احساس لذت یا به عبارت دیگر کاهش و یا فقدان علاقه به فعالیتهای لذت آفرین است. مثلاً میزان تمایل حیوان به غذاهای مورد علاقه اش و یا تمایلات جنسی حیوان مورد بررسی قرار گرفته است. ما همچنین رفتار اجتماعی در جمع حیوانات دیگر، تغییر در الگوی خواب و فعالیتهای روزانه حیوان را نیز مورد ارزیابی قرار داده ایم. یکی از دیگر رفتارهایی که معمولاً برای سنجش افسردگی حیوان به کار رفته، میزان آمادگی آنها برای تسلیم شدن در مواجهه با شرایط پر استرس است.

نشنال جئوگرافی: چه حیواناتی علائم مشابه افسردگی را از خود نشان داده اند؟

تیم برتون: بارزترین علائم در میان حیوانات در پستانداران نخستین مشاهده شد. یک مشاهده گر تعلیم دیده می تواند بر اساس مشاهدات رفتاری دربارۀ افسرده بودن یک میمون قضاوت کند. به دلیل شباهت رفتارهای عاطفی میمونها، با نگاه کردن به حالت چهره و یا خیره شدن به یک جهت مشخص می توان احساس اندوه درآنها را تشخصی داد.

نشنال جئوگرافی: آیا محیط زیست حیوان هم بر نتایج بررسی شما تأثیرگذار است؟

اولیور برتون: یکی از مشکلاتی که ما با آن مواجه هستیم این است که بیشتر مطالعات آزمایشگاهی بر روی حیوانات در اسارت انجام می شود که معمولاً شرایط افسرده کننده و رخوت آوری را در مقایسه با زیستگاه طبیعی خود تجربه کرده اند و همین موضوع می تواند به ایجاد علائم افسردگی در آنها منجر شود. در حال حاضر اطلاعات چندانی برای مقایسۀ رفتارهای عاطفی حیوانات در حیات وحش و شرایط آزمایشگاهی وجود ندارد.

نشنال جئوگرافی: حیوانات در طبیعت چطور با افسردگی کنار می آیند؟

اولیور برتون: مطالعات سازمان یافتۀ بسیار اندکی در این زمینه انجام شده است، بنابراین باید بگویم که نمی دانم. اختلالات رفتاری حیوانات در حیات وحش ممکن است شانس بقای آنها را به خطر بیاندازد. حتی این احتمال وجود دارد که آنها به مرحله ای برسند که دیگر توان مبارزه را نداشته باشند و به یک طعمۀ آسان برای شکارچیان تبدیل شوند.

نشنال جئوگرافی: آیا حیوانات خانگی هم می توانند افسرده شوند؟

اولیور برتون: دامپزشکان معمولاً برای درمان اختلالات رفتاری سگها از داروهای ضد افسردگی استفاده می کنند. برای مثال، اگر صاحب سگ، خانه را ترک کند و سگ دچار اضطراب جدایی شود، احتمال مشاهدۀ رفتارهای غیرعادی مانند ایجاد خراش منجر به خونریزی در بدن و یا گاز گرفتن در خانه از حیوان وجود دارد. به نظر می رسد این رفتارها نسخۀ اختلالات روانی در عالم سگها هستند و اگر چه ظاهراً داروهای انسانی برای درمان آنها نیز مؤثر است، اما نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه وجود دارد.

 

 

واکنش حیوانات در آینه بارها مورد توجه مردم و دانشمندان قرار گرفته و البته به سوژه مناسبی برای فیلم‌ها و کلیپ‌های سرگرم‌کننده بدل شده‌اند، اما آیا می‌دانید واقعیت چیست؟

واکنش حیوانات در آینه بارها توجه مردم و دانشمندان را به خود جلب کرده است. این واکنش‌ها که بسیاری از آن‌ها مورد مطالعه علمی قرار گرفته‌اند سوژه مناسبی برای فیلم‌ها و کلیپ‌های سرگرم‌کننده است؛ اما واقعیت این است که بسیاری از حیوانات وقتی به آینه نگاه می‌کنند، نمی‌دانند که مشغول نگاه کردن به خودشان هستند و بر همین اساس ممکن است واکنش‌های متفاوتی بروز دهند.
نخستین بار، چارلز داروین بود که واکنش حیوانات را به تصویر خودشان در آینه ثبت کرد. در نوشته‌های داروین مطلبی وجود دارد که واکنش اورانگوتان‌ها را به آینه توصیف کرده، اما داروین از این واکنش‌ها که شامل شکلک‌هایی هم بود، نتیجه واضحی نگرفت و آن‌ها را به دو دسته ابتدایی واکنش به یک حیوان دیگر و یا فقط اشتیاق به یک اسباب‌بازی جدید طبقه بندی کرد.
در سال ۱۹۷۰/۱۳۴۹، گوردون گالاپ بر اساس یادداشت‌های داروین، آزمایشی برای بررسی میزان خودآگاهی حیوانات طراحی کرد که به تست آینه مشهور است. این تست مشخص می‌کند که آیا یک حیوان خودش را در آینه می‌شناسد یا نه. برای مثال انسان‌ها تا حدود ۱۸ ماهگی در تست آینه رد می‌شوند، به این معنا که خودشان را نمی‌شناسند و این زمانی که است که در اصطلاح روانشناسی به آن مرحله آینه گفته می‌شود. تمام میمون‌های بزرگ شامل شامپانزه بابون و اورانگوتان خودشان را در آینه می‌شناسند اما در مورد گوریل تردیدی‌هایی وجود دارد. دلفین‌های نوک‌بطری، نهنگ‌های قاتل، فیل‌ها و زاغ‌ها حیوانات دیگری هستند که می‌توانند خودشان را در آینه تشخیص دهند. در مقابل، واکنش دیگر حیوانات در مقابل آینه مجموعه‌ای از رفتارهای تهدیدآمیز، احساس تهدید، انحصارطلبانه و یا دوستانه است.

اسب های گران قیمت مسابقات سوارکاری اگر پایشان بشکند با شلیک گلوله ای کشته می شوند چون قادر نیستند وزن بدنشان را تا زمان بهبود پای شکسته شان روی سه پا تحمل کنند، برخی دیگر از حیوانات نیز به دلایل مختلف مانند شکار، تصادف و یا سقوط از بلندی و درگیری با دیگر حیوانات دچار صدمه دیدگی می شوند، شاید حکایت “یکی روبهی دید بی دست و پای…” را خاطرتان بیاید، اگر آن زمان روباه بی دست و پای چاره ای جز ساختن با آن مصیبت بی دست و پایی نداشت ولی حالا علم و البته محبت انسان به کمک حیوانات آمده است، به این عکس ها نگاه کنید…..

دولت هائیتی از اول اکتبر واردات، مصرف و فروش کیسه های پلاستیکی سیاه رنگ پلی اتیلنی و ظروف یکبار مصرف اسفنجی تهیه شده از پلی استیرن را ممنوع اعلام کرده است. لوران لامونت، نخست وزیر این کشور با منطقی توصیف کردن این تصمیم معتقد است تولید و واردات محصولات سازگار با محیط زیست در کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت به نفع هائیتی و محیط زیست این کشور خواهد بود.

نخستین بار در ماه آگوست امسال با ارائه بخشنامه ای از طرف ریاست جمهور این کشور، با هدف پاک کردن خیابانها و کانالهای آب پورتوپرنس از پلاستیک، استفاده از کیسه های پلاستیکی در این کشور ممنوع اعلام شد.

البته با توجه به اینکه در این کشور آب آشامیدنی نیز در بسته های پلاستیکی عرضه می­شود، این برداشت برای بخشهایی از جامعه ایجاد شد که قانون جدید برای آنها مشکل ساز خواهد شد و همین امر نیز اعتراضات عمومی را به همراه داشت، ولی با اعلام اینکه کیسه های حمل آب از این قانون مستثنی هستند این اعتراضات نیز فروکش کرد.

جلوگیری از ورود ظروف یکبار مصرف پلی استیرن که از کشور همسایه، جمهوری دومنیکن وارد می­شود، کار دشواری خواهد بود، اما برای حل این مشکل نیز راهکار دیگری اندیشیده شده است، بدین ترتیب که کیسه های پلاستیکی و ظروف یکبار مصرف به فرم بلوکهایی فشرده و بسته بندی می­شود و برای بازسازی خانه های تخریب شده در جریان زلزلۀ ویرانگر این کشور مورد استفاده قرار می گیرد که هنوز هم بازسازی آثار ویرانیهای آن در این کشور دیده می شود.

گروه هایی نیز برای جمع آوری کیسه های پلاستیکی و ظروف یکبار مصرف از خیابانها، کانالهای آب، محلهای تخلیه زباله و … ساماندهی شده اند. زباله های جمع آوری شده توسط این گروه ها با استفاده از یک دستگاه پرس دستی در داخل کیسه های برنج فشرده شده و به صورت بلوکهای ساختمانی با ابعاد یکسان در می آیند. این بلوکهای پلاستیکی سبک وزن و انعطاف پذیر که Ubuntublox نامیده می شوند در مقایسه با آجرها و بلوکهای سیمانی معمولی به مراتب مقاومت بیشتری در برابر زلزله دارند. اخیراً یک خانۀ نمونه نیز با استفاده از این بلوکهای پلاستیکی ساخته شده است و آزمون مقاومت بر روی زلزله بر روی آن انجام شده است که توانسته است با حداقل آسیب تا زلزله ای با قدرت ۲/۸ ریشتر را تحمل کند.

همچنین در سال جاری یک خانه ضد زلزله و مقاوم در برابر طوفان نیز با استفاده از هزاران ظرف یکبار مصرف و کیسه پلاستیکی و با کمک ۲۰ نفر از زنان محلی در این کشور احداث شده است و در حال حاضر کارخانه ای برای احداث این بلوکهای پلاستیکی در دست احداث است.

نخست وزیر هائیتی هدف ممنوعیت استفاده از پلاستیک را محافظت از سواحل و پوشش گیاهی این کشور توصیف کرد و امیدوار است این ممنوعیت به جمع شدن توده های زباله در این کشور کمک کند. به گفتۀ لوران لامونت مواد سمی و زباله ۹۵ درصد سیستم فاضلاب این کشور را مسدود کرده است که به ایجاد سیلهای گسترده در مناطق فقیر این کشور منجر می شود و پاکسازی آنها هزینۀ سالانۀ بیش از ۵۰ میلیون دلار را طلب می کند.

http://zistboom.com/7612/

شاید شما هم در فیلمهای مستند دیده باشید که گاهی فیلها دور هم جمع می شوند و انگار در گوش یکدیگر چیزی را زمزمه می کنند. وقتی فیلها می خواهند تصمیم بگیرند، گرد هم می آیند و صدایی بم و غر غر مانند را از خود ایجاد می کنند که شبیه صدای کامیونی است که از فاصله ای دور به سمت شما در حال حرکت باشد. سالهاست که محققین این رفتار فیلها را تحت بررسی قرار داده و صدای تولید شده توسط آنها را مورد آنالیز قرار داده اند، از جمله در ۵ آبشخور فیل های افریقایی در پارک ملی اتوشا واقع در نامیبیا جایگاه هایی برای پایش رفتار آنها تعبیه شده و ۱۲ مرتبه مکالمه میان فیلها ضبط شده است.

به گزارش نشنال جئوگرافی نتایج تحقیقی که توسط کیتلین اوکانل- رادول، اکولوژیست رفتاری از دانشگاه استانفورد و همکارانش انجام گرفته و در ماه جاری مجلۀ Bioacoustics منتشر شده، نشان دهد که بعد از هر بار آب خوردن در این آبشخورها، حداقل سه فیل از جمع گله دربارۀ زمان ترک محل با یکدیگر مشورت می کنند، بدین ترتیب که معمولاً فرماندۀ گله صدای غرغر مانند سه ثانیه ای از خود ایجاد می کند که بلافاصله دو فیل دیگر که معمولاً از فیلهای مهم گروه هستند پاسخ داده می شود.

مکالمۀ این فیلها ممکن است تا چند دقیقه ادامه پیدا کند و پس از آن کل گروه محل را ترک می کند. محققین این فرآیند را نوعی تصمیم گیری گروهی توصیف کرده اند. چنین رفتاری میان فیلهای غریبه با یکدیگر دیده نمی شود.

امروز قصد داریم شما را با یکی دیگر از کاربردهای غیر نیروگاهی انرژی خورشیدی آشنا کنیم. خشک کردن مواد غذایی برای نگهداری طولانی مدت از آن‌ها، از زمان‌های قدیم انجام می‌گرفت. این روند در صنایع غذایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. آب می‌تواند مستقیماً در فعل و انفعالات شیمیایی مواد غذایی شرکت کند زیرا در مواد غذایی، به صورت ملکول‌های آزاد وجود دارد. به خاطر همین دلیل، گرفتن آب محصولات غذایی در ماندگاری آن‌ها مؤثر می‌باشد. یکی از بهترین و مقرون به صرفه‌ترین روش‌ها برای خشک کردن مواد غذایی استفاده از انرژی پاک و تجدیدپذیر خورشیدی است که در اینجا به آن خواهیم پرداخت، هرچند روش‌های خشک کردن دیگری مانند انجماد یا استفاده از مایکروویو نیز وجود دارند که از محدوده‌ی بحث ما خارج می‌باشند.

ما در ایران با این مسئله چندان روبرو نبوده‌ایم ولی برای مثال می‌توانم به مردم آفریقا اشاره کنم. در اکثر کشورهای آفریقایی، شغل کشاورزی رواج دارد. حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد مردم آن به کشاورزی مشغول هستند. با وجود این جمعیت شاغل زیاد، محصولات کشاورزی پاسخ‌گوی نیاز مردم این کشورها نیست. عدم وجود وسایل محافظت کننده و نگه‌دارنده از غذاها و محصولات، منجر به ضرر و زیان‌های قابل توجهی می‌شود.

خشک کردن محصولات به روش سنتی

نگهداری غذا با استفاده از نور خورشید رایج‌ترین روش برای نگهداری از غذا در آفریقا است. چیزی که به طور سنتی در آفریقا مرسوم است، برش مواد غذایی و نازک کردن آن‌ها و سپس پراکنده کردن آن‌ها روی یک سطح معمولی و در معرض نور خورشید است. این روش اصلاً مناسب نیست زیرا مواد غذایی در معرض گرد و غبار، هجوم حشرات، واکنش‌های آنزیمی و غیره قرار می‌گیرند و ارزش غذایی خود را از دست می‌دهند. به دلیل مشکلات اقتصادی مردم آفریقا، امکان استفاده از خشک‌کن‌های صنعتی نیز وجود ندارد. بنابراین برای نگهداری بهینه‌ی غذا، به روش‌های کارآمد و مقرون به صرفه نیاز است. بنابراین چاره‌ای نمی‌ماند جز استفاده از خشک‌کن‌های خورشیدی و توسعه‌ی آن‌ها به طوری که بر مشکلات مذکور غلبه کنند.

خشک‌کن‌های خورشیدی به طور کلی بر دو نوع می‌باشند. اکتیو و پسیو

خشک کننده‌های خورشیدی پسیو

خشک کننده‌های خورشیدی پسیو، سیستم‌های گردش طبیعی یا همرفت طبیعی نیز نامیده می‌شوند. آن‌ها معمولاً در سایزی ساخته می‌شوند که برای یک مزرعه مورد استفاده قرار گیرند. این خشک‌کن‌ها می‌توانند در دو نوع مستقیم ( مثلاً خشک‌کننده‌های چادری و جعبه‌ای) یا غیر مستقیم (مثلاً خشک کننده‌ی کابینتی) باشند. خشک‌کننده‌های خورشیدی با جریان طبیعی، برای عملکردشان کاملاً وابسته به انرژی خورشید می‌باشند. در این سیستم‌ها هوای گرم شده توسط خورشید در بین محصولات از طریق نیروهای رانشی یا فشار هوا جریان پیدا می‌کند. در اینجا به برخی از خشک‌کن‌های خورشیدی پسیو اشاره می‌کنیم:

خشک کننده‌های چادری

همان‌طور که در شکل مشخص شده، این خشک کن بسیار ساده است. پلاستیک سیاه باید در طرفی قرار ‌گیرد که خورشید نمی‌تابد. محصولات باید روی قفسه‌ای بالاتر از سطح زمین قرار گیرند. این روش چندان کارآمد نیست و تفاوت چندانی با خشک کردن در فضای آزاد ندارد. تنها مزیت این روش، جلوگیری از نشستن گرد و غبار، باران و کثیفی بر روی محصول است. این خشک‌کن خورشیدی را می‌توان برای خشک کردن میوه‌ها، ماهی، قهوه به کار برد. یکی از بزرگ‌ترین عیب‌های این خشک کن‌ها، تخریب آن‌ها بر اثر بادهای شدید است.

خشک‌کن خورشیدی چادری

خشک کننده‌های جعبه‌ای

این خشک‌کن‌های خورشیدی به طور وسیعی برای خشک کردن محصولات در مقیاس کوچک به کار می‌روند. این خشک‌کن‌ها شامل یک جعبه‌ی چوبی و یک درب شیشه‌ای شفاف می‌باشند. درون این جعبه مشکی‌رنگ است و مواد غذایی بر روی یک سینی بالاتر از سطح خشک‌کن قرار می‌گیرند. هوا از طریق حفره‌های جلو وارد و از طریق منافذ عقب، خارج می‌شود. این خشک‌کن‌ها بسیار سریع‌تر از خشک‌کن‌های قبل مواد غذایی را خشک می‌کنند. بسته به شرایط محیط، دمای داخلی این خشک کن‌ها حتی تا ۸۰ درجه‌ی سانتی‌گراد نیز می‌رسد.

خشک‌کننده‌های الاکلنگی

 این خشک کننده‌ به خاطر حالت الاکلنگی خود، قابلیت تغییر زاویه متناسب با تابش خورشید را دارد. مواد غذایی بر روی یک سری سینی قرار می‌گیرند که سینی‌ها نیز در یک قاب با مثلاً سایز ۱۰۰x50 سانتی‌متر قرار می‌گیرند.

در ساخت خشک‌کننده‌های الاکلنگی سنتی از مواد مختلفی استفاده می‌شد ولی خشک‌کننده‌های الاکلنگی امروزی کمی فرق می‌کنند؛ مثلاً کف آن‌ها از جنس ورقه‌های آهن گالوانیزه‌ی موج دار است که توسط تخته‌های چوبی تقویت شده‌اند. عایق بندی گرمایی خوب می‌تواند توسط به‌کارگیری ورقه‌های عایق از جنس فیبرهای شبه چوب مخصوص، لایه‌های مختلف پلی استایرن، مقواهای راه راه و غیره فراهم شود. عایق‌های مذکور در قسمت خارجی کف خشک‌کن قرار می‌گیرند.

از آنجا که روی سینی‌ها توسط شیشه‌ی شفاف پوشیده شده است، چیزی شبیه به اثر گلخانه‌ای در این خشک‌کن‌ها رخ می‌دهد. زاویه‌ی سینی‌ها نسبت به سطح افقی باید حدود ۳۰ درجه باشد. اندازه‌ی ورودی و خروجی این خشک‌کن دارای یک نسبت مشخص با یکدیگر ‌می‌باشند. مثلاً اگر خروجی هوا ۲۸x50 سانتی‌متر باشد، ورودی باید ۱۵x50 سانتی‌متر باشد. یعنی خروجی هوا باید بزرگ‌تر باشد که این مسائل، علل خاص خود را دارند که در اینجا به آن‌ها نمی‌پردازیم.

خشک‌کننده‌های کابینتی

با مشاهده‌ی شکل‌های زیر با ساختار خشک‌کننده‌های خورشیدی کابینتی آشنا خواهید شد:

(برای بزرگ‌نمایی عکس‌ها بر روی آن‌ها کلیک کنید)

مزیت‌های این‌گونه خشک‌کن‌های خورشیدی عبارتند از:

• اتاق خشک‌کننده‌ی ساده
• بارگیری و تخلیه‌ی ساده
• محصولات غذایی برای خشک شدن نیاز به قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید ندارند، در نتیجه رنگ، خاصیت و ارزش غذایی آن‌ها کاهش چندانی پیدا نخواهد کرد.
• سیستم‌های خشک‌کننده‌ی حرارتی می‌توانند در این خشک‌کن‌ها به کار روند (که در این صورت تبدیل به خشک‌کن اکتیو می‌شوند)

و معایب این خشک‌کن‌ها عبارتند از:

• محصولات به طور یکنواخت خشک نمی‌شوند. (تمایل به خشک کردن در سینی‌های پایین خیلی بیشتر است)
• بازده پایین، وقتی که از سیستم‌های حرارتی استفاده می‌شود.
• گرمای بیش از حد داخل اتاقک و عدم توانایی حذف کامل بخارهای آب. (دمای این خشک‌کن‌ها بین ۷۰ تا ۱۰۰ درجه‌ی سانتی‌گراد می‌باشد در حالی که برای خشک کردن برنج به دمای ۴۵ درجه و برای خشک کردن لوبیا به دمای ۳۵ درجه نیاز  است.)

خشک کننده‌های خورشیدی اکتیو کابینتی

خشک‌کننده‌های خورشیدی اکتیو، خشک‌کننده‌های همرفت اجباری یا هیبرید خورشیدی نیز نامیده می‌شوند. جریان بهینه‌ی هوا می‌تواند جهت خشک کردن محصولات به کار رود در حالی که دما و میزان رطوبت – صرفه نظر از شرایط آب و هوا – در محدوده‌ی وسیعی قابل کنترل می‌باشد. علاوه بر این، توده‌ی هوا کمتر محصور است و جریان هوا بهتر قابل کنترل می‌باشد. بنابراین، قابلیت اطمینان این خشک‌کننده‌ها در مقایسه با خشک‌کننده‌های پسیو، بسیار بیشتر است.

استفاده از خشک کننده‌های خورشیدی با همرفت اجباری می‌تواند روند خشک کردن را تا میزان سه برابر سریع‌تر انجام دهد و همچنین مساحت کلکتور مورد نیاز را تا میزان ۵۰% کاهش دهند. بنابراین می‌توان گفت کارایی این خشک کننده‌ها تقریباً شش برابر خشک کننده‌های قبل است. فن‌های این سیستم‌های خشک‌کننده می‌توانند توان مورد نیاز خود را از شبکه‌ی برق بگیرند یا اگر برق در دسترس نباشد، پنل‌های فتوولتائیک که به زودی در اکوگیک با آن‌ها آشنا خواهید شد قادر خواهند بود تا برق مورد نیاز فن‌ها را تأمین کنند. البته باید به این نکته اشاره کرد که تمامی سیستم‌های خشک کننده‌ی خورشیدی پسیو می‌توانند تبدیل به خشک‌کننده‌ی اکتیو شوند.

خشک‌کن‌های خورشیدی کابینتی با تهویه

به گفته‌ی دانشگاه زیمبابوه اگر برق مورد نیاز فن‌ها از طریق شبکه‌ی برق تأمین شود، نسبت به پنل‌های فتوولتائیک مقرون به صرفه‌تر خواهد بود (!). اگر انرژی مورد نیاز فن سیستم خشک‌کننده از طریق شبکه‌ی برق تأمین شود، می‌توان از یک کنترلر برای تنظیم سرعت فن استفاده کرد که این موجب تنظیم دمای مناسب داخل خشک‌کن می‌شود.

در مواردی که از سیستم‌هایی با توان فتوولتائیک استفاده می‌شود، فن مستقیماً به ماژول خورشیدی متصل می‌شود و با یک انباشتگر و کنترل کننده‌ی بار، کار خود را انجام می‌دهد. افزایش تابش خورشید، منجر به افزایش انرژی الکتریکی تولید شده و سرعت فن می‌شود.

خشک‌کننده‌های خورشیدی با گرمای پشتیبان

یکی از معایب قابل توجه خشک‌کن‌های خورشیدی این است که به طور نرمال، از هیچ گونه پشتیبانی برای تأمین گرمای مورد نیاز خود در مواقعی که نور خورشید نمی‌تابد استفاده نمی‌کنند. برای تولید کنندگان تجاری، این عامل، توانایی آن‌ها را در تولید محصولات بسیار محدود می‌کند. این مسئله زمان خشک کردن را نیز بسیار افزایش می‌دهد زیرا این عمل فقط در مواقع تابش نور خورشید رخ می‌دهد. این نه تنها تولید را محدود می‌کند بلکه منجر به پایین آمدن کیفیت محصول نیز می‌شود. برای تولید کنندگان تجاری در حفظ بازارهای فروش خود، توانایی تولید محصول به طور مداوم و همچنین اطمینان پذیری بسیار مهم است.

زیست توده، معمولاً سوخت چوب، رایج‌ترین منبع انرژی در مناطق روستایی کشورهای در حال توسعه است که سوزاندن چوب نیز مشکلات و مسائل مربوط به خود را دارد. با این اوصاف، آن‌ها نیاز به دستگاه‌های احتراق مقرون به صرفه دارند که مکمل مناسبی برای تکنولوژی‌های خورشیدی باشد.

خشک‌کن‌های گلخانه‌ای

ایده‌ی خشک‌کن خورشیدی گلخانه‌ای، با جایگزین کردن کلکتور خورشیدی با سیستم گلخانه‌ای تحقق می‌یابد. سقف و دیوار این خشک کننده می‌تواند از مواد شفاف مانند شیشه، فایبر گلاس، نوعی پلاستیک تثبیت شده UV و یا کاغذ‌های پلی کربنات ساخته شود. مواد شفاف در یک قاب فولادی و بر روی ستون‌های فولادی با پیچ، مهره و لاستیک ثابت می‌شوند تا از نفوذ رطوبت هوای شرجی یا آب باران به درون اتاقک جلوگیری کند. برای ارتقاع میزان جذب تابش خورشیدی، یک سطح سیاه باید در ساختار آن تعبیه شود. تهویه‌های ورودی و خروجی هوا نیز در مکان مناسبی قرار داده می‌شوند تا توزیع یکنواخت هوا را تضمین کنند.

طراحی مناسب خشک کن‌های گلخانه‌ای این امکان را به ما می‌دهد که در قیاس با خشک کن‌های کابینتی یک کنترل بهتر بر روی عمل خشک کردن داشته باشیم ضمن اینکه آن‌ها برای ایجاد تعادل در خشک کردن مناسب‌تر می‌باشند.

خشک‌کن خورشیدی گلخانه‌ای با همرفت طبیعی

این خشک‌کن با تابش مستقیم نور خورشید به محصولات کار می‌کند. این محصولات و یک پرده‌ی مشکی جاذب که به طور عمودی آویزان شده، انرژی تابشی خورشید را جذب کرده و گرم می‌شوند. هوای اطراف نیز با گردش، گرم می‌شود. هوای گرم بوسیله دودکش بالا آمده و از آن خارج می‌شود و به طور همزمان، هوای تازه و تجدید شده از انتهای دیگر خشک‌کن وارد می‌شود.

یک طرح ساده از خشک کن‌‌های طبیعی خورشیدی گلخانه‌ای معمولی تشکیل شده از اتاقک شفاف شبه استوانه‌ای همراه با یک دودکش استوانه‌ای که گازها از آن خارج می‌شوند. هوا، از طریق سمتی پایینی اتاقک وارد می‌شود. دودکش (که برای ارتفاع‌های مختلف طراحی می‌شود) دارای ارتفاع حداکثر ۳ متر از بالای اتاقک و قطر ۱٫۶۴ متر است.

یک نوع خشک‌کن خورشیدی گلخانه‌ای دیگر با تهویه‌ی اجباری نیز وجود دارد که در شکل زیر می‌توانید مشاهده کنید.

با تشکر از آقای رسول فاطمی که قسمت‌های پایانی این متن را ترجمه کردند.

‌قانون حفظ و گسترش فضای سبز و جلوگیری از قطع بی رویه درخت– مصوب ۱۱ امرداد ۱۳۵۲ مجلس شورای ملی و ۸ امرداد ۱۳۵۲ مجلس سنا – این قانون در تاریخ ۱۵ امرداد ۱۳۵۲ به توشیح محمدرضا شاه پهلوی رسید.

ماده ۱

به منظور حفظ و گسترش فضای سبز و جلوگیری از قطع بی رویه درختان قطع هر نوع درخت در محدوده قانونی و حریم شهرها بدون‌اجازه شهرداری و در روستاها در هر منطقه که دولت تصویب و آگهی نماید پس از آن بدون اجازه وزارت کشاورزی و منابع طبیعی ممنوع است.

‌ضوابط مربوط به چگونگی اجرای این ماده در روستاها از طرف وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و وزارت تعاون و امور روستاها تهیه و به تصویب‌هیأت دولت خواهد رسید.

‌تبصره - درخت از نظر این قانون هر درختی است که محیط بن آن از پنجاه سانتیمتر بیشتر باشد.

ماده ۲

شهرداریها در محدوده قانونی و حریم شهر مکلفند ظرف مدت یک سال شناسنامه شامل تعداد و نوع درختان محلهای مشمول این قانون را‌تنظیم کنند و این شناسنامه که هر پنج سال یک مرتبه قابل تجدید می‌باشد ملاک و سند اجرای این قانون خواهد بود.

‌نحوه تنظیم شناسنامه محلهای مشمول این قانون به شرح زیر خواهد بود:

‌الف - شهرداریها موظفند برگ شناسنامه را در دو نسخه جهت تکمیل به ساکنین محلهای مشمول این قانون تسلیم دارند و مراتب را به طریق‌مقتضی به اطلاع ساکنین محل توزیع شناسنامه برسانند.

ب - مأمورین شهرداری موظفند ظرف سه ماه پس از توزیع برگ شناسنامه به محلهای مربوط مراجعه و شناسنامه‌های تکمیل شده را در صورت‌لزوم رسیدگی و سپس گواهی نموده و یک نسخه از آن را به ساکن محل تسلیم دارند.

ج - در صورتی که برگ شناسنامه به وسیله ساکن محل تکمیل نشده بود مأمورین شهرداری با رعایت ماده 3 این قانون در تنظیم و تکمیل شناسنامه‌اقدام و یک نسخه آن را به ساکن محل تسلیم می‌نمایند.

‌شهرداری موظف است پس از وصول برگ شناسنامه‌های مربوط به هر منطقه مراتب را برای اطلاع ساکنین محل آگهی نماید. در صورتی که پس از یک ماه ساکنین یا مالکین اعتراض ننمایند شناسنامه ابلاغ شده تلقی می‌گردد.

‌به اعتراضات واصل طبق مقررات آیین‌نامه مذکور در ماده ۱۲ رسیدگی می‌شود.

ماده ۳

مأموران وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و شهرداریها بر حسب مورد می‌توانند برای تنظیم و یا تطبیق برگ شناسایی درختان با در دست‌داشتن معرفینامه کتبی و نمایندگی دادستان وارد محلهای مشمول این قانون بشوند.

ماده ۴

قطع درخت در محلهای مشمول این قانون از تاریخ ابلاغ شناسنامه ممنوع است مگر با تحصیل اجازه که طبق مقررات آیین‌نامه مذکور در‌ماده 12 داده خواهد شد.

‌تبصره ۱ - از تاریخ اجرای این قانون تا ابلاغ شناسنامه قطع درختهای مشمول این قانون بدون تحصیل اجازه طبق مقررات آیین‌نامه مذکور در ماده12 ممنوع است.

‌تبصره ۲ - اراضی مشجر و اماکن مسکونی و محلهای کسب و پیشه و تجارت که مساحت آن از پانصد متر مربع تجاوز نکند از شمول این قانون‌مستثنی است.

‌تفکیک قطعات اراضی مشجر و باغات بزرگتر از پانصد متر مربع با رعایت مقررات شهرسازی مجاز است ولی قطع درخت در قطعات تفکیک شده به هر‌مساحت که باشد بدون اجازه طبق مقررات این قانون ممنوع است.

‌تبصره ۳ - در پروانه‌های ساختمانی که بر اساس طرح جامع و یا هادی شهرها از طرف شهرداریها صادر می‌شود تعداد درختی که در اثر ساختمان‌باید قطع شود تعیین و قید خواهد شد. در صورتی که پس از دریافت پروانه و قطع درخت ظرف مدت مندرج در پروانه بدون عذر موجه اقدام به‌ساختمان نشود مرتکب مشمول مجازات‌های مقرر در این قانون خواهد شد.

‌تبصره ۴ - شهرداریها موظفند به ازاء درختهایی که در باغات و اماکن مشمول این قانون کاشته شده یا می‌شوند برای مدتی که طبق مقررات این‌قانون اجازه قطع آنها داده نمی‌شود مبلغی را که به پیشنهاد مشترک وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و وزارت کشور به تصویب هیأت وزیران می‌رسد‌هرساله به عنوان جایزه کاشت و حفظ و مراقبت از درخت به صاحبان آنها پرداخت نمایند.

‌نصف این مبالغ از محل اعتبار عوارض نوسازی و نصف دیگر آن محل اعتباری که در بودجه وزارت کشاورزی و منابع طبیعی برای این کار منظور‌خواهد شد تأمین می‌گردد. ‌آیین‌نامه اجرایی این تبصره طبق ماده ۱۲ تهیه و تصویب خواهد شد.

‌تبصره ۵ - به منظور تشویق در امر ایجاد و توسعه فضای سبز در شهر و روستا دولت اعتباراتی با شرایط مساعد و بهره نازل تخصیص خواهد داد و‌هر گونه کمک و راهنمایی به اشخاص و افراد مربوط می‌نماید.

ماده ۵

از بین بردن درختان واقع در معابر - پارکهای عمومی - میادین داخل شهرها و همچنین در شاهراهها و راههای عمومی خارج شهر به هر‌قطر ممنوع است، مگر طبق آیین‌نامه این قانون.

‌تبصره - کاشت و حفاظت و آبیاری درختان معابر و میادین و پارکهای عمومی از اهم وظایف شهرداریها می‌باشد.

ماده ۶

وزارت کشاورزی و منابع طبیعی می‌تواند وظایف و اختیارات حاصل از این قانون را به سایر وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و انجمنهای‌ ده - شهر - شهرستان و استان تفویض نماید.

ماده ۷

در مورد قطع درختان در جنگل و مناطق دیگر منابع طبیعی کماکان طبق مقررات قوانین و آیین‌نامه‌های مربوط عمل خواهد شد.

‌تبصره - اراضی جنگلی جلگه‌ای شمال که از طرف وزارت کشاورزی و منابع طبیعی برای اجرای طرح به اشخاص حقیقی یا حقوقی واگذار یا‌منتقل شده است به هیچ عنوان و صورتی قابل تفکیک نیست و عدول از اجرای مفاد قرارداد مربوط نیز ولو بعد از انتقال قطعی، مجاز نمی‌باشد و هر‌گونه تغییری در طرح از نظر کشاورزی در جهت بهبود بهره‌برداری از اراضی مذکور موکول به ارائه طرح مجدد و موافقت وزارت کشاورزی و منابع‌طبیعی است.

‌به هر حال مقررات دیگر ماده ۳۶ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع نیز به قوت خود باقی است.

‌عدم رعایت مفاد این تبصره موجب خلع ید از اراضی واگذار شده یا منتقل شده در مقابل بازپرداخت عین وجوه دریافتی اولیه به علاوه هزینه‌های عادله‌انجام عملیات مندرج در طرح مصوب از طرف وزارت کشاورزی و منابع طبیعی می‌باشد. نحوه ارزیابی و بازپرداخت طبق آیین‌نامه‌ای که به موجب ماده ۱۲ این قانون به تصویب می‌رسد خواهد بود.

ماده ۸

ضوابط مربوط به خزانه و جابجا کردن - جانشین ساختن و قطع درختان که ملازمه با بهره‌برداری از نهالستانها - قلمستانها و باغات و موارد‌دیگر دارد به موجب آیین‌نامه‌های اجرایی این قانون تعیین خواهد گردید.

ماده ۹

هر کس عمداً و بر خلاف مقررات این قانون مرتکب از بین بردن درختان مشمول این قانون بشود همچنین مالکان باغات که عمداً موجبات‌ از بین رفتن درختان مشمول این قانون را فراهم نمایند به حبس جنحه تا سه سال و پرداخت جزای نقدی به شرح زیر محکوم می‌شوند:

‌در روستاهای آگهی شده یک هزار ریال برای هر اصله درخت.

‌در محلهای مذکور در ماده ۲ ده هزار ریال برای هر اصله درخت.

‌در محلهای مذکور ماده ۵ بر حسب نوع قطر و درخت از یک هزار تا یک صد هزار ریال.

‌تبصره - مجازاتهای مذکور در این ماده قابل تعلیق و یا تبدیل به جزای نقدی نیست و احکام صادره فقط قابل پژوهش خواهد بود.

ماده ۱۰

گزارش مأموران وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و سایر مأموران دولتی و شهرداریها مأمور اجرای این قانون که وظایف ضابطین‌دادگستری را در کلاس مخصوص تحت نظر دادستان شهرستان تعلیم گرفته باشند در این موارد به منزله گزارش ضابطین دادگستری است.

ماده ۱۱

هر کس اعم از مأموران مجری این قانون و یا سایر اشخاص عالماً جرائم مذکور در این قانون را به خلاف حقیقت به کسی نسبت دهد یا‌گزارش خلاف واقع بدهد به مجازات حبس جنحه تا سه سال محکوم می‌شود مگر این که در قوانین جزایی مجازات شدیدتری پیش‌بینی شده باشد که‌در این صورت به مجازات اشد محکوم خواهد شد. رعایت مفاد تبصره ماده ۹ این قانون در این مورد الزامی است.

ماده ۱۲

آیین‌نامه‌های اجرایی این قانون به پیشنهاد وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و وزارت کشور تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

‌قانون فوق مشتمل بر دوازده ماده و نه تبصره پس از تصویب مجلس سنا در جلسه فوق‌العاده روز دوشنبه ۱۳۵۲۰۵۰۸، در جلسه فوق‌العاده روز پنجشنبه‌ یازدهم مرداد ماه یک هزار و سیصد و پنجاه و دو به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

‌رییس مجلس شورای ملی - عبدالله ریاضی

منبع

1. ↑مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و سوم - ۹ شهریور ۱۳۵۰ تا ۱۶ شهریور ۱۳۵۴ - جلد نهم - ص. ۴۹۵۸

‎